ด้ายสายสิญจน์

ด้ายสายสิญจน์ หรือ สายสิญจน์ หมายถึง ด้ายที่นำมาใช้ในงานพิธีต่างๆ ทั้งงานมงคล และงานอวมงคล ทำจากผลิตจากฝ้ายด้ายดิบแท้คุณภาพดี สาวรวม 9 เส้นเล็ก กลายเป็น 1 เส้นใหญ่ ใช้สำหรับงานพิธีกรรม งานบุญต่างๆ มีให้เลือกหลากหลายขนาด – 200 เมตร – 300 เมตร – 500 เมตร

การวงด้ายสายสิญจน์มีคตินิยมมาจากการทำพิธีรดน้ำที่ประกอบด้วยการร่ายเวทมนต์คาถา เพื่อความเป็นสิริมงคลตามความเชื่อของศาสนาพราหมณ์ เพราะคำว่า “สิญจน์” แปลว่า การรดน้ำ การเทน้ำ คำว่า “สายสิญจน์” จึงหมายถึง สายโยงแห่งการรดน้ำพิธี หรือเส้นด้ายที่นำมาใช้ในพิธีรดน้ำ สายสิญจน์ทำจากด้ายดิบนำมาจับทบกัน โดยวิธีจับเส้นด้ายในเข็ดเดียว จับออกครั้งแรกเป็น 3 เส้น ม้วนเข้ากลุ่มไว้ ถ้าต้องการให้สายใหญ่ ก็จับอีกครั้งหนึ่ง จะกลายเป็น 9 เส้น การวงด้ายสายสิญจน์ในงานมงคลทุกประเภท นิยมใช้สายสิญจน์ 9 เส้น เพราะสายสิญจน์ 3 เส้น จะใช้ในพิธีเบิกโลงศพ ซึ่งเป็นงานอวมงคล

การวงด้ายสายสิญจน์ในงานมงคลที่เกี่ยวกับพิธีทำบุญอาคารบ้านเรือน เช่น งานทำบุญบ้าน นิยมใช้ด้ายสายสิญจน์วงรอบตัวอาคารบ้านเรือน โดยมีหลักว่า ถ้าเป็นอาคารบ้านเรือนที่มีรั้วหรือกำแพงล้อม ให้วงรอบรั้วหรือรอบกำแงทั้งหมด แต่ถ้าไม่มีรั้วรอบ มีแต่บริเวณกว้างขวาง หรือมีสิ่งปลูกสร้างอื่นที่ไม่เกี่ยวกับพิธี อยู่ในบริเวณนั้นด้วย ก็ให้วงเฉพาะตัวอาคารบ้านเรือนที่ประกอบพิธีเท่านั้น

ในการวงด้ายสายสิญจน์ นิยมวงเวียนขวาไปตามลำดับ และยกขึ้นให้อยู่สูงมากที่สุดเท่าที่จะสูงได้ เพื่อป้องกันมิให้ผู้ใดข้ามหรือทำขาด โดยเริ่มวงตั้งแต่โต๊ะหมู่บูชาพระพุทธรูปที่ห้องประกอบพิธีเป็นต้นไป (แต่ยังไม่ต้องวงรอบพระพุทธรูป)

เมื่อวงรอบอาคารบ้านเรือนแล้วจึงนำมาวงรอบพระพุทธรูป โดยวงเวียนขวา 1 รอบหรือ 3 รอบ แล้วนำมาวงเวียนขวารอบภาชนะน้ำมนต์ 1 รอบหรือ 3 รอบ แล้วนำกลุ่มด้ายที่เหลือใส่พานตั้งไว้ด้านซ้ายของโต๊ะหมู่บูชา โดยให้มีขนาดความยาวพอสำหรับพระสงฆ์ถือเจริญพระพุทธมนต์

แต่หากเจ้าภาพไม่สะดวกหรือไม่ประสงค์วงสายสิญจน์รอบรั้วบ้านหรือรอบอาคาร จะวงสายสิญจน์ที่ฐานพระพุทธรูป บนโต๊ะบูชา แล้วโยงมาที่ภาชนะสำหรับทำน้ำมนต์ก็ได้ คือวงสายสิญจน์เช่นเดียวกับงานมงคลอื่นๆที่ไม่ใช่งานทำบุญบ้าน เช่น งานทำบุญวันเกิด งานมงคลสมรส เป็นต้น

ด้ายสายสิญจน์ที่วงรอบบ้านนี้เมื่อเสร็จพิธีแล้วนิยมวงไว้ตลอดไปโดยไม่เก็บ เพราะเชื่อว่า เป็นเครื่องคุ้มครองภัยอันตรายต่างๆในครอบครัว

การโยงสายสิญจน์จากฐานพระพุทธรูปมายังภาชนะน้ำมนต์ ต้องโยงไม่ให้มีการข้ามสายสิญจน์ ในเวลาจุดธูปเทียน โดยมีข้อควรระวัง คือ ในขณะที่วงสายสิญจน์อย่าให้ด้ายสายสิญจน์ขาด และสายสิญจน์ที่วงพระพุทธรูปแล้วจะข้ามกรายด้วยอวัยวะใดๆมิได้ เพราะเท่ากับข้ามพระพุทธรูป อันเป็นการแสดงความไม่เคารพต่อพระพุทธรูป ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า หากมีความจำเป็นที่จะต้องผ่าน ต้องลอดมือหรือก้มศีรษะลอดใต้สายสิญจน์นั้น

เมื่อเสร็จพิธีแล้วนิยมวงไว้ตลอดไปโดยไม่เก็บ เพราะเชื่อว่า เป็นเครื่องคุ้มครองภัยอันตรายต่างๆในครอบครัว

ด้ายสายสิญจน์จึงถือเป็นด้ายศักดิ์สิทธ์ที่เกิดจากพระพุทธมนต์ที่พระสงฆ์สวดสาธยายไว้ ถือกันว่าสามารถคุ้มครองรักษาและป้องกันอันตรายต่างๆได้ และถือว่าเป็นด้ายมงคล เช่น ด้ายที่จับเป็นวงกลมสองวงสำหรับสวมศีรษะคู่บ่าวสาว ซึ่งเรียกว่า “มงคลแฝด”

ด้ายสายสิญจน์ที่นำมาทำมงคลแฝดสวมให้คู่บ่าวสาวคนละข้างในพิธีหลั่งน้ำพุทธมนต์นั้น จะมีสายโยงห่างกันประมาณ 2 ศอกเศษ เพื่อความสะดวก และส่วนปลายของมงคล จะโยงมาพันที่บาตรน้ำมนต์ และพระสงฆ์จะถือต่อกันไป

สำหรับงานอวมงคล เช่น งานศพ หรืองานอุทิศส่วนบุญให้ผู้ตาย สายสิญจน์ที่นำมาโยงจากศพ หรือสถูป จะเรียกว่า “สายโยง” แต่ถ้าเปลี่ยนจากเส้นด้ายเป็นแถบผ้า เรียกว่า “ภูษาโยง”